ex-Miss België
Ann Van Elsen Achter de schermen van de slimste mens ter wereld
Terwijl Vlaanderen een avondje onderuit zakt in de zetel, is De slimste mens voor de deelnemers bittere ernst. Achter de schermen van het kijkcijferkanon is de spanning te snijden.
‘Ik had écht schrik om af te gaan.' Vijf jaar na haar deelname herinnert ex-Miss België
Ann Van Elsen het zich nog goed. ‘Ik had het gevoel dat ik als klein meisje iets te bewijzen had tegenover die politici. Alsof iedereen op een uitschuiver zat te wachten, terwijl dat natuurlijk niet zo is.'
Ann Van Elsen is lang niet de enige die tijdens de opnames van De slimste mens even door de hel ging. Misschien herinnert u zich nog het zweet dat in 2005 parelde op het voorhoofd van David Davidse, of de grapjes die een gespannen Bart De Wever vorig jaar een flinke boost gaven in de populariteitspolls. En begin deze maand werd Maaike Cafmeyer na haar deelname nog naar het ziekenhuis afgevoerd met valse weeën.
‘Onze kandidaten moeten beseffen dat het een keiharde quiz is', geeft Sam De Graeve, de eindredacteur van De slimste mens, grif toe. ‘Dat is inderdaad een paradox. Het moet gezellig en grappig zijn, maar tegelijk willen we wel dat de deelnemers het spelletje heel serieus nemen.'
En dat doen de kandidaten waaronder
Ann Van Elsen dan ook, want voor hen zijn de belangen vaak immens. Mediafiguren en politici die leven bij de gratie van het publiek, kunnen het zich gewoon niet veroorloven om een slechte beurt te maken. De druk is er dan ook niet minder om. De Graeve: ‘Stressbestendigheid is heel belangrijk. Natuurlijk geldt dat ook voor kennis en analytisch inzicht, om punten te vergaren en de seconden gepast te begroten. Maar uiteindelijk komt het erop aan om rust te vinden in de studio.'
De presentator Erik Van Looy windt er geen doekjes om: ‘De slimste mens is een high profile-gebeuren. Als je iets verkeerd doet, heeft iedereen het gezien.' Van Looy weet maar al te goed waarover hij spreekt, want in het eerste seizoen draaide hij zelf zeven afleveringen mee. ‘Ik heb in mijn leven nooit zoveel gevloekt als toen.'
En wie denkt dat enkel de kandidaten als
Ann Van Elsen gestrest zijn, heeft het mis. ‘De populariteit van De slimste mens is zowel een zegen als een vloek. Het legt ook een grote druk op de ploeg, daar moeten we niet flauw over doen', benadrukt De Graeve.
Johan Desmadryl, sportpsycholoog bij Anderlecht, herkent de symptomen: ‘Eigenlijk is De slimste mens goed te vergelijken met een voetbalwedstrijd. Net als topsporters moeten de kandidaten bovenal geconcentreerd zijn. En daar loopt het vaak mis.'
‘De grootste fout die deelnemers kunnen maken, is dat ze te veel bezig zijn met zichzelf. Dat is niet efficiënt. Denk aan de voetballer die een cruciale strafschop moet trappen en absoluut niet mag missen. Als die faalt, dan komt dat vaak doordat hij te veel bezig is met de gevolgen van zijn acties. Dat geldt ook voor de politicus die koste wat het kost overal het antwoord op wil weten omdat hij anders dom overkomt.'
De Graeve herinnert zich nog hoe
Ann Van Elsen verbazend veel wist, maar uiteindelijk door de stress werd verlamd. ‘Ik wilde vooral gespaard blijven van de afgang om er de eerste keer al uit te liggen', zegt
Ann Van Elsen daarover. ‘Maar dat is geen goede ingesteldheid: daar blokkeer je uiteindelijk door. Ik haalde het uiteindelijk wel, maar was na de opnames van de eerste aflevering zó op, dat ik er niet meer aan te pas kwam in de tweede. Het vat was af. Dat spijt me nu wel, want achteraf gezien had ik veel vragen gewoon moeten weten.'
Hans Bourlon (samen met Gert Verhulst de drijvende kracht achter Studio 100), die in 2007 de finale verloor, weet hoe belangrijk het is om je concentratie te doseren. ‘Sommigen verliezen punten omdat ze het hele spel door in opperste concentratie willen spelen. En dan verslapt de aandacht op de momenten dat het erop aankomt. Door iets heel onnozels niet te weten, ga je er dan soms uit.'
Kandidaten hebben vaak hun eigen manieren om te ‘ontstressen'.
‘Veel hangt af van de manier waarop je denkt', zegt Desmadryl. ‘Als je voelt dat je gevangen raakt in een negatieve denkwijze, moet je je concentreren op wat je op dat moment moet doen. Procesgericht denken dus. Dat is moeilijker dan het klinkt, want je moet je manier van denken op elk moment kunnen bijsturen. Voor topvoetballers hebben we daar zelfs trainingstechnieken voor, en bepaalde rituelen kunnen daar ook bij helpen.'
Er is al veel geschreven over hoe Erik Van Looy geen opname begint zonder naar Marco Borsato's ‘Dromen zijn bedrog' geluisterd te hebben. Want niet alleen voor
Ann Van Elsen, maar ook voor hem zijn de opnames soms erg spannend. Maar de presentator is niet de enige die er een ritueeltje op nahoudt. ‘We nemen vaak de tweede aflevering op dezelfde avond op als de eerste. De deelnemers hebben dus altijd een extra kostuum mee om niet twee keer met dezelfde kleren op tv te komen. Maar toch waren er maar heel weinig die meteen alles meenamen uit hun auto. Uit schrik om het noodlot te tarten (lacht).'
Hans Bourlon deed het dan weer op een andere manier. ‘Ik merkte dat ik op zoek ging naar een houvast, hoewel ik eigenlijk niet bijgelovig ben. Maar toen ik een aspirine nam voor de eerste opname, die toch de meest stresserende is, bleek dat te werken. En dus ben ik dat blijven doen. Het geeft een vorm van zekerheid, en daar wint je zelfvertrouwen bij.'
Het team van De slimste mens doet er bovendien alles aan om de stress bij de kandidaten als
Ann Van Elsen zoveel mogelijk in te dijken. ‘We geven hen vooraf vragen uit het verleden en laten hen een gefingeerde finale spelen in een lege studio, zodat ze al eens op de stoel hebben gezeten en de computer weten staan. Zo kunnen de deelnemers zich volledig concentreren op het spel wanneer het er toe doet. Het is allerminst onze bedoeling dat ze zich belachelijk maken.'
Maar uiteindelijk blijft het moment zelf het belangrijkste. ‘Geniet ervan, luister naar de jury en lach met hun grapjes, zo zal je het verst raken', dat is de raad van Desmadryl. En voor wie het echt lastig heeft: buikademhalingsoefeningen schijnen ook erg effectieve stressverjagers te zijn.
